سرمایه‌گذاری ۶۰ هزار یورویی اتریش در صنعت قطعه ایران

به گزارش می متالز، وحید احمدی، دبیرکل پیشین شورای‌عالی علوم، تحقیقات و فناوری (عتف) اظهار کرد: در حوزه سیاست‌گذاری ۳ محور «مدیریت و توسعه مناطق ویژه علم و فناوری» موفق به راه‌اندازی ۵ منطقه ویژه علم و فناوری با هدف ایجاد اکوسیستم نوآوری منطقه‌ای شده‌ایم و منطقه ویژه آذربایجان شرقی در طراحی و ساخت قطعات خودرو با اتریش همکاری‌های خود را آغاز کرده و در این راستا ارتباطات مناسبی میان این کشور با شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی به‌وجود آمده است. در این گزارش گفت‌وگویی با یونس اکبرپور پایدار، رئیس انجمن قطعه‌سازان استان آذربایجان شرقی درباره جزییات این طرح داشت که به اهمیت این ارتباطات اشاره کرده است.

خبرها حاکی از آن است که قطعه‌سازان تبریز با همتایان اتریشی خود وارد همکاری شده‌اند. آیا قرار است این همکاری به‌شکل مشارکتی دنبال شود؟ 

شورای عالی عتف پروژه را برای انتقال فناوری در صنعت کشور دنبال می‌کند که برای این کار خوشه‌ها و انجمن‌های فعال در صنعت را مورد مطالعه قرار داده و در تبریز نیز ۳ انجمن در صنایع برق و الکترونیک، نساجی و قطعات خودرو ارزیابی شده است. این شورا قراردادی با موسسه ای آی‌ تی (AIT) اتریش که مربوط به فناوری است برای انتقال دانش فنی دارد که در این راستا با بررسی انجمن‌ها و خوشه‌ها آنها را به این موسسه معرفی می‌کند. این مطالعه در تبریز ۹ ماه طول کشید و براساس گزارش‌ها انجمن قطعه‌سازان تبریز برای این همکاری انتخاب شد و قرارداد بسته و دوره‌های آموزشی تدوین شد که دو دوره آن در شهریور و آذر به مدت ۳ روز برگزار شد. نخست کارشناسان اتریشی به تبریز سفر کردند و کلاس ۳ روزه برگزار شد و در این مدت اطلاعاتی که لازم بود از صنعت قطعه این استان به‌دست آوردند تا مشخص شود همکاری‌ها برای کدام بخش‌ها باشد. دومین دوره آذر امسال در وین برگزار شد و قطعه‌سازان ایرانی در این موسسه درباره نحوه ارتباط‌گیری مذاکراتی داشتند. در این ۳ روز مدیر پیشین تحقیق و توسعه مرسدس بنز نیز حضور داشت و از تجربه‌های خود در این حوزه با قطعه‌سازان ایرانی گفت. عنوان شد برای ارتباط‌گیری، صنعتگران باید چه ظرفیت‌هایی را در خود به‌وجود آورند.

حضور قطعه‌سازان برای این ۲ دوره آموزشی به چه شکل بود؟ آیا صنعتگران به صورت گزینشی انتخاب شدند؟

انجمن ازطریق آگهی برای قطعه‌سازان تبریز و تهران اطلاع‌رسانی داشت و افرادی برای حضور در این دوره‌ها اظهار آمادگی کردند. برای انتقال این فناوری قطعه‌سازان فعال در حوزه برق و الکترونیک، اکسل خودرو و گیربکس در کلاس‌ها حضور داشتند. یادآوری این نکته نیز ضروری است که انجمن برای حرکت به سمت تولید قطعات خودروهای برقی در تلاش است در این حوزه بیشتر فعالیت داشته باشد و صنعتگران بیشتری در حوزه برق در این دوره‌های آموزشی حضور داشته باشند. البته در بحث ریخته‌گری و آهنگری، قطعات ریلی و... نیز تولیدکنندگانی در این دوره‌ها شرکت داشتند.

چه تعداد قطعه‌ساز در این دوره‌های آموزشی شرکت داشتند؟

در دوره نخست که در تبریز برگزار شد نزدیک به ۴۰ قطعه‌ساز شرکت کردند اما برای دوره آموزشی وین ۱۱ نفر بیشتر حضور نداشتند ضمن اینکه هر فرد با هزینه شخصی خود در این سفر همراه شده بود. البته ابتدا ۲۵ نفر برای حضور در این کلاس اعلام آمادگی کردند که به‌دلیل همکاری کم سفارت اتریش و ندادن روادید تنها ۱۱ نفر توانستند در این دوره حاضر باشند.

 این دوره‌های کوتاه‌مدت با این نوسان آیا صنعت قطعه را به اهداف موردنظر خود در این همکاری می‌رساند؟

انجمن در نامه‌ای به شورای عتف شکایت کرد که با این نحوه همکاری قطعه‌سازان مایل به شرکت در این دوره‌های آموزشی نیستند البته این امر پذیرفتنی نبود. مذاکرات شورا با طرف اتریشی آنها را ملزم کرد تا دوره آذر را باز تکرار کنند زیرا کم‌کاری ازسوی طرف خارجی بود. با مذاکراتی که مدیران داشتند قرار شد دوره‌ای در اردیبهشت ۹۷ در وین تکرار شود. چون شرکت ۱۱ قطعه‌ساز تمام ظرفیت صنعت قطعه این استان نبود.

با توجه به فاصله صنعت قطعه با دنیا آیا این دوره‌های آموزشی پاسخگوی نیاز کشور خواهد بود؟

حقیقتی است که فاصله صنعت قطعه با آنچه در دنیا وجود دارد زیاد است بنابراین قطعه‌سازان باید بتوانند خود را ارتقا دهند. در این رفت‌وآمدها دیدیم که تمام شرکت‌های قطعه‌ساز اتریشی دارای واحدهای تحقیق و توسعه مجزا و قوی هستند اما قطعه‌سازان داخلی دارای آزمایشگاه و بخش تحقیق و توسعه نبوده و شرکتی کارهای پژوهشی صنعتگران را انجام می‌دهد. در نشست‌هایی که با صنعتگران اتریشی داشتیم، دیدیم که به‌طور نمونه پلتفرم بنز را طراحی می‌کنند و طراحی و ساخت قطعات را به‌عهده قطعه‌سازان زیرمجموعه خود می‌گذارند اما در ایران این‌گونه است که خودروساز داده‌ها و نقشه مشخصات فنی یک قطعه را در اختیار قطعه‌ساز قرار داده و او می‌سازد. برای خودروهای خارجی این قطعه‌ساز است که نقشه تولید را طراحی می‌کند و روزآمدی قطعات نیز ازسوی خود تامین‌کنندگان پیگیری و انجام می‌شود. باید قطعه‌سازان ایرانی بتوانند فعالیت‌های خود را در این امر گسترش دهند تا بتوانیم از فرصت‌های به‌وجود آمده در سطح بین‌الملل استفاده کنیم حتی انجمن قطعه‌سازان تبریز می‌تواند با حمایت‌های دولتی چند پروژه را با همکاری موسسه AIT در کشور آغاز کند.

برای طراحی قطعات ازسوی صنعتگران تا چه اندازه بسترها در کشور فراهم است و در چه بازه زمانی می‌توان به این امر مهم دست یافت؟

باید شروع کرد زیرا در این بحث خیلی از دنیا عقب هستیم. برای رفتن به این سو باید ارتباطات بین‌المللی را افزایش دهیم. در این پروژه مذاکرات انجام شده و تفاهمنامه‌ای به امضا رسیده و قرار است یک کارشناس از ایران به اتریش برود و آموزش‌های لازم را در موسسه AIT ببیند. البته هزینه با طرف ایرانی است و در این‌باره مسئولیتی از سوی آنها پذیرفته نشده است اما این روند به‌شدت به ارتقای فناوری کمک می‌کند زیرا آموزش‌های فراگرفته می‌تواند به سایر فعالان این حوزه منتقل شود.

 آیا آموزش یک فرد برای توسعه و رشد صنعت قطعه کافی است؟

به‌هرحال باید از یک نقطه شروع شود؛ اگر بتوانیم موفق عمل کنیم شاید برای ادامه راه ۱۰ کارشناس معرفی شود.

 این همکاری چه مزایایی برای طرف اتریشی دارد؟

این پرسشی بود که طرف ایرانی نیز از آنها داشت. عنوان کردیم برای ما این سود را دارد که منجر به انتقال دانش فنی و ارتقای فناوری می‌شود. پاسخ آنها این بود که برای بررسی صنعت قطعه ایران این نخستین انجمن است که پایش می‌شود تا ببینند چطور می‌توانند برای ادامه همکاری در سایر بخش‌ها با این کشور اقدام کنند. این درواقع پیش‌زمینه‌ای است تا راه‌های ارتباط‌گیری بررسی شود زیرا ایران بازاری ۸۰میلیونی در اختیار دارد که نیاز است به لحاظ فناوری روزآمد شود و این امر از عهده صنعتگران اتریشی برمی‌آید. به اعتقاد آنها ایران مساعدترین جایی است که می‌توانند سرمایه‌گذاری داشته باشند.

این همکاری قرار است چگونه ادامه یابد و سرمایه آن به چه شکل تامین خواهد شد؟

این قرارداد یک‌ساله بوده که برگزاری دوره‌های آموزشی آن در ۵ مرحله برنامه‌ریزی شده است. در بحث تامین سرمایه حدود ۶۰هزار یورو از سوی موسسه AIT خواهد بود و طرف ایرانی (شورای عتف) نیز ۷۰هزار یورو سرمایه‌گذاری کرده است. آیا انجمن بازخوردهای این کلاس‌های آموزشی ۳ روزه را گرفته است و به‌معنای واقعی در این دوره‌های کوتاه‌مدت دانش فنی منتقل می‌شود؟ برخی از صنعتگران حاضر در کلاس‌های آموزشی که مدرس آن طرف خارجی است معتقدند این کارشناسان چندان به بیان نکات کلیدی نمی‌پردازند. یادآوری این نکته ضروری است بهره‌برداری از آنچه آموزش داده می‌شود نیاز به زمان دارد و باید در واحدهای صنعتی روی آنها کار کرد به‌طور نمونه شاید ۲ سال زمان لازم باشد تا بتوانیم به آنچه در این کلاس‌ها فراگرفته‌ایم، برسیم. واقعیت است که طرف خارجی تمام نکات را در اختیار صنعتگر قرار نمی‌دهد زیرا این یک برنامه راهبردی در هر کشور است اما باعث نمی‌شود صنعتگر ایرانی ارتباطات خود را محدود کند.از سوی وزارت حمل‌ونقل و نوآوری اتریش برای سمینار حمل‌ونقل که هر سال در کشوری برگزار می‌شود دعوت شده‌ایم و زمان ۲ ساعته برای مذاکره و نشست‌های B۲B طرف ایرانی تعیین شده که بتوانیم با خودروسازان بین‌المللی حاضر در این سمینار درباره تامین قطعات مذاکره کنیم. این فرصتی طلایی است که طرف اتریشی این زمان را در اختیار ما گذاشت. حتی نامه‌ای از سوی انجمن مدیریت فناوری ایران آمده که تاکید شده در این نشست شرکت داشته باشیم.

قرار است در این نشست چه تعداد قطعه‌ساز به معرفی خود بپردازند؟

در حال رایزنی هستیم و هنوز آمار مشخصی تعیین نشده زیرا هزینه این سفر با طرف ایرانی است. در این سمینار می‌توانیم درخواست‌های خود را از طرف خارجی و سایر فعالان صنعت خودرو بین‌الملل داشته باشیم.معتقدم این ارتباط‌ها باعث شده دیدگاه‌های قطعه‌سازان داخلی متحول شود و نوعی جهان‌بینی توسعه داشته باشند زیرا هر آنچه این کشورها در حال انجام هستند به نوعی مرتبط با تحقیق و توسعه است. بدون تغییر کاری پیش نمی‌رود. در این راستا نقش دانشگاه‌ها بسیار پررنگ است زیرا یک سمت موسسه ای آی‌ تی دانشگاه است که ما نیز باید به این سمت حرکت کنیم و صنعتگران داخل ارتباط خود را با دانشگاه‌ها بیشتر کنند.


صنعت قطعه متولد شد تا صنعت خودرو وابسته نباشد اما طراحی، چشم اسفندیار هر دو است. به‌نظر می‌رسد تمام صنایع داخلی در این زمینه ضعیف عمل می‌کنند و سعی در کپی کردن طرح‌ها و در نهایت تغییرات جزئی در طرح اصلی دارند. اگر به تاریخچه این امر در کشور نگاه شود ایران به‌لحاظ تصویرگری کارهای زیادی ندارد که جزو شاهکارهای جهانی باشد. شاید یکی از دلایل ضعف در طراحی به این موضوع برگردد که پیشینه غنی در این‌باره نداریم. با وجود این چالش، قطعه‌سازان سعی در خودکفایی دارند اگرچه هنوز گام اساسی برداشته نشده است. رئیس انجمن قطعه‌سازان استان آذربایجان شرقی یکی از نکات مثبت ارتباطات بین‌المللی را فهم این امر دانست و گفت: جهان‌بینی صنعتگران در حال تغییر است.